Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ (Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς) Μέρος Β'

«ΓΕΝΗΘΗΤΩ ΤΟ ΘΕΛΗΜΑ ΣΟΥ ΩΣ ΕΝ ΟΥΡΑΝΩ ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ»

Τό τέλειο θέλημα τοῦ Θεοῦ κυβερνᾶ τόν οὐράνιο, πνευματικό κόσμο ὅπου, Θεοῦ θέλοντος, θά εἰσέλθουμε ὅλοι. Ἀλλά αὐτή ἡ κυριαρχία τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ δέν ἐπιβάλλεται μέ τή βία. Τά φωτεινά πνεύματα αὐτόβουλα τό ἀποδέχονται, ὑποτάσσοντας τό θέλημά τους μέ μεγάλη προθυμία στό θεῖο θέλημα ὡς τό μόνο ἀλάθητο θέλημα. Τά ἄστρα, τά μυρμήγκια, οἱ μέλισσες ἔχουν πάρει μορφή μέ τό θεῖο θέλημα. Θά ἦταν τελείως παράλογο νά σχηματιστεῖ ἡ ἀνθρώπινη κοινωνία μέ τόν ἀντίθετο τρόπο, ἐνάντια στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Αὐτός ὁ παραλογισμός, δυστυχῶς, βασιλεύει ἀνάμεσα σέ πολλούς σύγχρονους ἐξουσιαστές τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας. Δημιουργοῦν νόμους γιά τούς ἀνθρώπους ἄσχετους μέ τό νόμο τοῦ Θεοῦ, μέσω τοῦ ὁποίου ἔγινε γνωστό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Μέ ἀποτέλεσμα νά ὑπάρχει διαταραχή, ἀδικία καί διαπάλη, χάος καί ἀπελπισία, ἀνησυχία καί διαμάχη ὅλων ἐναντίον ὅλων.

Δέν χρειάζεται παρά ἑλάχιστη σοφία νά πειστοῦμε πώς μόνο ὁ Ἕνας πού ἔπλασε τόν ἄνθρωπο ξέρει καλύτερα γιατί τόν δημιούργησε, πού σημαίνει τό σκοπό τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς στή γῆ. Πάντως, βλέπουμε ὅτι ἡ ἀνθρώπινη κοινωνία συχνά ἐπιχειρεῖται νά κυβερνηθεῖ ἀπό ἐκείνους ἀκριβῶς τούς ἀνθρώπους πού δημοσίως ἀρνοῦνται κάθε ἀντικειμενικό σκοπό πάνω στή γῆ. Θεμελίωση τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας πάνω στό ἀνθρώπινο θέλημα μόνο, σημαίνει θεμελίωσή της πάνω στήν ἀπουσία σκοποῦ, στήν ἄγνοια καί τήν ἀδικία. «Χαίρομαι, Θεέ μου, νά ἐκτελῶ το θέλημά σου· καί ὁ νόμος σου εἶναι στό κέντρο τῆς καρδιᾶς μου»(Ψαλ.40,8), εἶπε ὁ βασιλιάς (Δαβίδ) πού πάντα μετανοοῦσε πικρά ὅταν ἀκολουθοῦσε ἀποκλειστικά τό θέλημά του.

Ἐάν ὡς χριστιανός, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, δέν ἐπιθυμεῖς μόνο νά εἶσαι ἕνας καλός χριστιανός, ἀλλά ἐπίσης ὅλη ἡ χριστιανική κοινωνία νά εἶναι χριστιανική, τότε νά ξέρεις ὅτι αὐτό μπορεῖ νά ἐπιτευχθεῖ μόνο ἄν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀποτελέσει τό θεμέλιο αὐτῆς τῆς κοινωνίας. Ὁ Χριστός πού ἀποκαλύπτει ὅλους τούς ἀντικειμενικούς σκοπούς, ἔχει ἀποκαλύψει ἐπίσης ξεκάθαρα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

«ΤΟΝ ΑΡΤΟΝ ΗΜΩΝ ΤΟΝ ΕΠΙΟΥΣΙΟΝ ΔΟΣ ΗΜΙΝ ΣΗΜΕΡΟΝ»

Ὅπως ἀκριβῶς δέν λέμε «Πατέρα μου» ἔτσι δέν λέμε «τόν ἄρτο μου». Ὁ Πατέρας εἶναι κοινός γιά ὅλους τούς γιούς τοῦ Θεοῦ καί τά δῶρα Του εἶναι κοινά σέ ὅλους. Αὐτό εἶναι ἡ πρώτη ἠθικο-οἰκονομική ἀρχή τοῦ κοινωνικοῦ συστήματος. Εἶναι ἠθική ἐπειδή ἀναγνωρίζουμε ὅτι τό ψωμί προέρχεται ἀπό τό Θεό καί εἶναι οἰκονομική γιατί τό ψωμί πού δίνει ὁ Θεός ἀνήκει σέ ὅλους.

Παρακαλοῦμε τόν Οὐράνιο Πατέρα τόν ἀρτοδότη, γιά τό καθημερινό μας ψωμί. Γιατί λέμε «σήμερον»; Ὥστε νά εἴμαστε ταπεινοί καί νά μή ζητοῦμε πολυτέλεια. Πρέπει νά περιορίσουμε τίς σωματικές μας ἀνάγκες σέ ὅ,τι εἶναι πιό ἀπαραίτητο, σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ Ἀποστόλου: «Ἔχοντας τροφές καί σκεπάσματα ἄς ἀρκεσθοῦμε σέ αὐτά»( Α΄Τιμ.στ΄ 8). Διότι ἡ πολυτέλεια καταστρέφει τό σῶμα, καταστρέφει τήν ψυχή, καταστρέφει τόν ὅλο ἄνθρωπο. Αὐτή εἶναι ἡ δεύτερη ἠθικο-οἰκονομική ἀρχή τοῦ κοινωνικοῦ συστήματος. Ἠθική γιατί μᾶς προστατεύει ἀπό τήν πολυτέλεια καί τή διαφθορά καί οἰκονομική ἐπειδή τό ψωμί λαμβάνεται ἀπό ὅλους.

«Δός ἡμῖν σήμερον». Γιατί παρακαλοῦμε τό Θεό γιά ψωμί μόνο σήμερα; Ἐπειδή αὔριο μπορεῖ νά μήν εἴμαστε σ’αὐτή τή ζωή. Ἐπειδή γνωρίζουμε ὅτι δέν εἴμαστε οἱ κύριοι τῆς ζωῆς μας, ἀλλά ὁ Πλάστης μας εἶναι. Ἐπίσης ἐπειδή μπορεῖ νά ἀπορροφηθοῦμε ἀπό τή συσσώρευση πλούτου γιά ἕνα ἀβέβαιο αὔριο καί νά ἀφήσουμε τά ἀδέλφια μας νά πεινάσουν σήμερα. Ταΐστε τούς πεινασμένους, ποτίστε τούς διψασμένους, ντύστε τούς γυμνούς. Κανένας πού μαζεύει περισσότερα ἀπό ὅσα χρειάζεται, ἀπό φόβο γιά τό τί θά φέρει τό αὔριο, δέν μπορεῖ νά ἐκπληρώσει αὐτές τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Αὐτή εἶναι ἡ τρίτη ἠθικο-οικονομική ἀρχή. Ἠθική γιατί μᾶς ἀπαλλάσει ἀπό τίς μέριμνες πού τίς ἔχει ἀναλάβει ὁ Δημιουργός καί οἰκονομική ἐπειδή ἀποκλείει τήν πείνα γιά σήμερα μέ τό νά ἀποκλείει τή συσσώρευση διαφόρων γιά αὔριο. Μιά σπουδαιότερη καί καλύτερη κοινωνικο-οικονομική ἐπιστήμη ἐκφράζεται σ’αὐτές τίς τρεῖς λέξεις ἀπό πολλά ἐπιστημονικά βιβλία καί φανταχτερές θεωρίες. Καί κυριότερα, αὐτή ἡ κοινωνικο-οικονομική ἐπιστήμη ἔχει μιά ἠθική θεμελίωση καί μιά θεϊκή αὐθεντία πού ὅλος ὁ ἄλλος κόσμος δέν ἔχει.

«ΚΑΙ ΑΦΕΣ ΗΜΙΝ ΤΑ ΟΦΕΙΛΗΜΑΤΑ ΗΜΩΝ ΩΣ ΚΑΙ ΗΜΕΙΣ ΑΦΙΕΜΕΝ ΤΟΙΣ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙΣ ΗΜΩΝ»

Ὑπάρχουν μερικοί πού διαβάζοντας τήν Κυριακή προσευχή, παραλείπουν τό δεύτερο μέρος: «ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν». Φοβοῦνται τή δέσμευση. Ἀλλά ὁ Κύριος ἀποφασιστικά ζητᾶ αὐτή τή δέσμευση ἀπό ἐμᾶς. Θά μᾶς συγχωρήσει ἄν συγχωρήσουμε τούς ἄλλους. Εἶναι παράλογο νά φοβόμαστε αὐτή τήν ὑποχρέωση καί ἀπαίτηση. Διότι χρωστᾶμε στό Θεό ἀπείρως περισσότερα ἀπό ὅσα ὅλος ὁ κόσμος μπορεῖ νά χρωστάει σέ μᾶς. Χρωστᾶμε σ’Αὐτόν τή ζωή μας, τό πνεῦμα μας, τήν ὑγεία μας, τό φῶς, τή βροχή, καί ὅλα ὅσα ἔχουμε, ὅλα ὅσα ξέρουμε καί ὅλα ὅσα μποροῦμε νά κάνουμε. Στό Εὐαγγέλιο συγκρίνονται τά μεταξύ τῶν ἀνθρώπων χρέη πρός τό χρέος πού ὁφείλουμε στό Θεό ὡς 100 λεπτά πρός 10.000 τάλαντα. Στό τέλος, ὅταν δανειζόμαστε παίρνουμε ἀπό τούς ἀνθρώπους ὅ,τι εἶναι τοῦ Θεοῦ. Καί ὅταν τό ἐπιστρέφουμε, γυρνᾶμε πίσω στούς ἀνθρώπους ὅ,τι ἀνήκει στό Θεό. Διότι, τελικά, ὅλα ἀνήκουν στό Θεό, σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ δικαίου Ἰώβ: «Γυμνός βγῆκα ἀπό τήν κοιλιά τῆς μητέρας μου καί γυμνός θά ἐπιστρέψω ἐκεῖ» (Ἰώβ α΄ 21).

Οἱ ἀληθινοί θεολόγοι ἀντιλαμβάνονται τό χρέος αὐτό νά ἐρμηνεύεται ὡς οἱ ἁμαρτίες τῆς ἀνθρωπότητας. Ζητᾶμε ἀπό τό Θεό νά συγχωρήσει τίς ἐναντίον Του ἁμαρτίες μας, ὅπως ἐμεῖς συγχωροῦμε τίς ἐναντίον μας ἁμαρτίες τῶν ἄλλων. Πολύ σωστά. Ἀλλά τό χρέος καί ἡ ἁμαρτία δείχνουν ὅτι κάτι λείπει ἀπό τή ζωή τῶν ἀνθρώπων. Τό χρέος ζητεῖται νά πληρωθεῖ καί γιά τήν ἁμαρτία καί γιά τό χρέος. Ὅμως καί τά δύο μποροῦν νά συγχωρεθοῦν ἀπό τό Θεό ἄν συγχωρήσουμε τούς ὀφειλέτες μας. Δῶσε στούς ἄλλους χωρίς νά ἐλπίζεις γιά ἀνταπόδωση, λέει ὁ Κύριος σέ ἄλλο χωρίο. Ἐάν στό ἐπιστρέψει δέξου το. Ἐάν δέν μπορεῖ, συγχώρησέ τον. Διότι οὔτε ἐσύ μπορεῖς πάντα νά ξεπληρώνεις τό χρέος σου στόν Οὐράνιο Πατέρα. Στήν ἄμετρα περιπλεγμένη καί δυσνόητη ἐπιστήμη τῶν οἰκονομικῶν, ἡ διδασκαλία αὐτή εἶναι ἡ μόνη ἔξοδος, ἡ μόνη λύση. Δῶσε καί ὁ Θεός θά σοῦ τό δώσει. Συγχώρησε καί ὁ Θεός θά σέ συγχωρήσει.

«ΚΑΙ ΜΗ ΕΙΣΕΝΕΓΚΗΣ ΗΜΑΣ ΕΙΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΝ»

Ὁ πειρασμός σημαίνει τή δοκιμασία. Ἐάν δέν ὑπῆρχε ἡ ἁμαρτία, δέν θά ὑπῆρχαν πειρασμοί. Ὁ καθένας δοκιμάζεται ἀπό τήν ἴδια του τήν ἐπιθυμία, πού τόν ἔλκει καί τόν δελεάζει. Ἡ ἐπιθυμία γεννᾶ τήν ἁμαρτία καί ἡ ἁμαρτία φέρνει τό θάνατο, λέει ὁ ἅγ.ἀπόστολος Ἰάκωβος. Ὁ Θεός δοκίμασε τήν πίστη τοῦ Ἀβραάμ, τήν ἀγνότητα τοῦ Ἰωσήφ καί τήν ὑπομονή τοῦ Ἰώβ. Καί ὅλοι ὁλοκλήρωσαν μέ ἐπιτυχία τή δοκιμασία. Ἐμεῖς ὅμως αἰσθανόμαστε ἀδύναμοι καί ζητοῦμε ἀπό τό Θεό νά μή μᾶς δοκιμάσει, γιατί θά ἀποτύχουμε καί θά καταστραφοῦμε. Οἱ ἄνθρωποι παύουν νά βλέπουν τόν Θεό ὅταν ἡ ἐπιθυμία γιά γήινη δύναμη καί σαρκικές ἠδονές γεννιέται μέσα τους. Πέφτουν τότε στήν ἀπέλπιδα καί θανατηφόρο ἐγωπάθεια. Ἀρχίζουν νά δοξάζουν τό ὄνομά τους πάνω ἀπό τοῦ Θεοῦ καί ζητοῦν τήν ἐπίγεια ἀντί γιά τήν Οὐράνια Βασιλεία, καταπνίγοντας τό θέλημα τοῦ Θεοῦ μέσα στό δικό τους. Ἀναφέρονται στόν «ἄρτον ἡμῶν» σάν τό προσωπικό τους ψωμί καί ζητοῦν τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, παραμένοντας ὅμως ἄμετρα ἀνελέητοι πρός τούς χρεῶστες τους. Ἡ ὅλη κοινωνική οἰκοδομή ἀρχίζει νά σίεται ἐξ αἰτίας ὅλων αὐτῶν, σάν κτίριο σέ σεισμό διαρκείας. Σῶσε μας, Θεέ μου, ἀπό ὅλους αὐτούς τούς πειρασμούς! «Καί μή εἰσενέγκης ἡμᾶς εἰς πειρασμόν». Ἀπό μία θετική ἄποψη αὐτό σημαίνει: σῶσε μας ἀπό τή δοκιμασία δηλ. σῶσε μας ἀπό τόν ἑαυτό μας!

Ἡ προσευχή αὐτή εἶναι μεγάλης σημασίας γιά τήν διατήρηση τῆς ἀναγκαίας εὐρρυθμίας στήν κοινωνία. Μέσω αὐτῆς, οἱ ἄνθρωποι παραδέχονται τήν ἀδυναμία τους νά διατηρήσουν ὅλα τά πράγματα γιά τά ὁποῖα προσεύχονταν σέ προηγούμενες προσευχές. Ἀκόμη καί ἄν ἔχουν λάβει ὅλα ὅσα ἔχουν προσευχηθεῖ στόν Οὐράνιο Πατέρα, φοβοῦνται ὅτι, λόγω τῆς ἀδυναμίας τους, μπορεῖ νά τά κακομεταχειριστοῦν καί νά τά καταστρέψουν ὅλα. « Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε» εἶπε ὁ Χριστός σέ ἕνα ἄλλο σημεῖο «γιά νά μήν μπεῖτε σέ πειρασμό». Ὅταν τά παιδιά τοῦ Οὐράνιου Πατέρα θεμελιώσουν τήν κοινωνία ὅπως ἐπιθύμησαν, πρέπει συνεχῶς νά ἐπαγρυπνοῦν μήπως καταντήσουν ὑπερήφανοι καί ἀποδώσουν στούς ἑαυτούς τους αὐτό πού ἀνήκει στό Θεό, προσευχόμενοι ἀδιάκοπα στόν Οὐράνιο Πατέρα τά δῶρα πού ἔλαβαν νά μήν λιγοστέψουν καί μικρύνουν.

«ΑΛΛΑ ΡΥΣΑΙ ΗΜΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥ ΠΟΝΗΡΟΥ»

Μέ αὐτά τά λόγια προσευχόμαστε στόν Οὐράνιο Πατέρα νά μᾶς γλυτώσει ἀπό τό σατανᾶ, τόν φορέα ὅλων τῶν κακῶν, τόν ἀνθρωποκτόνο ἐξ’ἀρχῆς καί ψεύτη καί πατέρα τοῦ ψεύδους (Ἰω.η΄ 44). Αὐτός τυφλώνει τούς ἀνθρώπους καί ὀδηγεῖ τούς τυφλούς ἀπό ψευδαίσθηση σέ ψευδαίσθηση, καί στήν προσωπική καί στήν δημόσια ζωή. «Γυρίστε τό χαρτί, κάντε μία ἐπανάσταση, πάρτε ἐκδίκηση ἀπό τούς ἐχθρούς σας, δημιουργῆστε μία ἄλλη ριζοσπαστική κοινωνική ἀλλαγή καί θά ἔχετε τόν παράδεισο καί θά εἶστε σάν θεοί!» Ἀπό πανάρχαιους χρόνους ὁ σατανᾶς τό ψιθυρίζει αὐτό στήν ἀνθρωπότητα. Καί οἱ ἄνθρωποι τόν ἔχουν ἀκούσει χιλιάδες φορές. Χιλιάδες φορές ἔχουν χύσει τὀ αἷμα τῶν ἀδελφιῶν τους καί ἔχουν βλασφημήσει τόν Οὐράνιο Πατέρα τους. Καί χιλιάδες φορές ἔχουν ἀπογοητευθεῖ, πέφτοντας στήν ἀπελπισία. Ὅταν ἀπελπισμένοι προσπαθοῦν νά βροῦν ποιόν νά κατηγορήσουν, ὁ ἀνθρωποκτόνος ἀκόμη μία φορά τούς ψιθυρίζει στό αὐτί: «Αὐτοί καί ἐκεῖνοι φταῖνε. Χτυπῆστε τους, ἀνατρέψτε τήν κυβέρνηση, στρέψτε τό τιμόνι τῆς κοινωνικῆς τάξης ἀκόμη μία φορά, κάντε μόνο ἕνα ἀκόμη βῆμα καί θά γίνετε θεοί καί ὁ Παράδεισος δικός σας!» Καί ἔτσι ὁ τροχός στρέφεται στό ἴδιο σημεῖο καί βυθίζεται βαθύτερα στή λάσπη ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι ἐπαναλαμβάνουν τό ψέμα τοῦ διαβόλου γιά «πρόοδο».

Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἀναφέρεται στόν ἄνθρωπο καί ὄχι τό διάβολο, ὡς τήν πηγή τοῦ κακοῦ μέσα στήν κοινωνία, ἡ ἀδελφοκτονία θά βασιλεύει στή θέση τῆς ἀδελφικῆς ἀγάπης. Καί ὅτι ὁ σατανᾶς εἶναι ἡ κύρια πηγή τοῦ κακοῦ δείχθηκε ἀπό τό Σωτῆρα, ὅταν ἀντιμετώπισε γιά πρώτη φορά τόν σατανᾶ, σχετικά μέ τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, πάνω στό Ὅρος τῶν Πειρασμῶν.

Μέ τήν προηγούμενη προσευχή «καί μή εἰσενέγκης ἡμᾶς εἰς πειρασμόν» προσευχόμαστε στό Θεό νά μᾶς σώσει ἀπό τούς ἑαυτούς μας, ἀλλά μέ αὐτή τήν τελευταῖα προσευχόμαστε νά μᾶς σώσει ἀπό τό κακό, δηλ. ἀπό κεῖνον πού περιμένει τόν ἄνθρωπο μέ ἀνοιχτά σαγόνια σέ κάθε ὀλισθηρή πλαγιά τοῦ πειρασμοῦ.

Σέ μία χριστιανική κοινωνία ἕνας πεσών ἀδελφός πρέπει νά ἀντιμετωπίζεται ὡς ἄνθρωπος σέ πειρασμό. Εἶναι καθῆκον ὅλης τῆς κοινότητος νά παρακαλέσει τόν Οὐράνιο Πατέρα νά τόν λυτρώσει ἀπό τόν πειρασμό καί νά τόν σώσει ἀπό τόν σατανᾶ. Τό κάνουμε αὐτό σύμφωνα μέ τό παράδειγμα πού μᾶς ἔδωσε ὁ Χριστός, πού λέει στόν Πέτρο: «Πέτρε, Πέτρε, νά, ὁ Σατανᾶς σᾶς ζήτησε νά σᾶς κοσκινίσει σάν τό σιτάρι. Ἀλλά προσευχήθηκα γιά σένα, νά μή χαθεῖ ἡ πίστη σου» (Λουκ. κβ΄ 31).

Ἀγ.Νικολάου(Βελιμίροβιτς), Ἐπισκόπου Ζίτσης καί Ἀχρίδος, συχνά ἀναφερόμενου ὡς «Νέου Χρυσοστόμου», πού ἔζησε ἀπό τό 1880 ἕως τό 1956. Ἁγιοκατατάχθηκε ἀπό τή Σερβική Ἐκκλησία τό 2003. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 5 Μαρτίου(κοίμηση) καί στίς 20 Ἀπριλίου(μετακομιδή τῶν λειψάνων).

Μετάφραση ἀπό τά σερβικά στά ἀγγλικά ἀπό τόν Protonamesnik Milovan Katanic ἀπό τό www.svetosavlije.org.

Μετάφραση από τα αγγλικά Ι.Π.