«Η ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΨΥΧΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΥΚ ΑΕΑΛΩ, ΟΥΚ ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ, ΟΥΚ ΕΑΛΩ ΤΟ ΦΩΣ»
(Υπό Δρ. Φιλ. Ιστορίας ΜΑΡΙΑΣ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ Γ. ΓΙΑΤΡΑΚΟΥ)
571 ολόκληρα χρόνια πέρασαν, αφότου η Κωνσταντινούπολη, η Βασιλεύουσα, που διέγραψε μια φωτεινή πορεία 1123 ετών και 18 ημερών, έπεσε.
29 Μαΐου 1453, «η Πόλις Εάλω»
«Εάλω τοίνυν επί Κωνσταντίνου βασιλέως, εβδόμου Παλαιολόγων, ενάτη και εικοστή φθίνοντος Μαΐου παρά Ρωμαίοις, εξήκοντος έτους των απ' αρχής ενός τε και εξηκοστού παρά τοις εννακοσίοις τε και εξακισχιλίοις, από δε κτίσεώς τε και συνοικήσεως ταύτης έτεσι τέταρσι και είκοσι και εκατόν προ τοις χιλίοις», όπως αναφέρει ο ιστορικός της Αλώσεως, Κριτόβουλος ο Ίμβριος[1].
Το είπαν προφητείες και το πίστεψαν λαοί που έκλαψαν, σαν άκουσαν το «Πάρθεν, πάρθεν η πόλις, πάρθεν».
Το ψιθύρισαν οι ταπεινωμένες γενιές του σκλαβωμένου έθνους, που θρήνησαν στα ερείπια: «της ούτω ελεεινώς εφθαρμένης, και πρώην καλλίστης των εν τη γη πόλεων, της μιάς και κοινής πατρίδος τω ελληνικώ γένει», όπως γράφει ο Πατριάρχης Γεννάδιος «επί τη αλώσει της Πόλεως». Λιτά τα λόγια αυτά συμπληρώνουν και εξηγούν τα τελευταία λόγια του δύστηνου αυτοκράτορα. Κωνσταντίνου Παλαιολόγου: Η πόλις αλίσκεται κα’ μοί ζην έτι περίεστίν;» Δεν βρίσκεται ένας χριστιανός να μου πάρει το κεφάλι: Λόγια του πρώτου νεομάρτυρα του έθνους, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει η σπουδαία ιστορικός κ. Arweiller-Γλύκατζη, που περιμένει ακόμα μαρμαρωμένος, ν’ αναστηθεί από την ορθοδοξία και τον ελληνισμό. Κι εκφράζει την ευχή, η ίδια, η Εκκλησία να τιμήσει και επισήμως τη μνήμη του. Εκκλησία και Έθνος να ορίσουν την 29η Μαΐου ως ημέρα θρησκευτικής περισυλλογής και κατάνυξης, πανδήμου αγρυπνίας και εθνικής εγρήγορσης.
Δύσκολη η ευθύνη της τιμής, να τολμήσει να ομιλήσει κανείς για ένα τέτοιο θέμα, τόσο σοβαρό και τραγικό συνάμα, που άλλαξε την τροχιά του κόσμου.