ΑΘΗΝΑ 2023
Υπό Αρ. Φιλ. Ιστορίας
Μαρίας – Ελευθερίας Γ. Γιατράκου
Όσα θ’ ακολουθήσουν δεν έχουν σκοπό να προβάλουν τη βιοεργογραφία του
πρώτου ιερομάρτυρα της Εθνεγερσίας, του μεγαλωστί μεγάλου Πατριάρχη
Γρηγορίου του Ε’, αλλά στοχεύουν με βάση τις πληροφορίες από τις
ιστορικές πηγές στο να επανεκτιμήσουμε τη μεγάλη αυτή μορφή του Γένους,
ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης στη μνήμη του, λιβανωτό απ’ τ’ απόκρυφο
λιβανιστήρι της ψυχής μας.
Έχουν περάσει διακόσια εξήντα πέντε χρόνια από τότε που είδε το φως
στη Δημητσάνα της ευάνδρου Αρκαδίας ο Γεώργιος Αγγελόπουλος, μετέπειτα
δε Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ και 190 χρόνια από τον μαρτυρικό του
θάνατο. Ο Γρηγόριος ο Ε’ υπήρξεν ένας εκ των διαπρεπέστερων πατριαρχών
της Κωνσταντινουπόλεως και αποτελεί μορφή ν της Εκκλησίας, της παιδείας
και του έθνους, όχι τυχούσαν[1]. Τρεις φορές ανήλθε στον πατριαρχικό θρόνο, δύο φορές κατεβιβάσθη από αυτόν και την τρίτην εμαρτύρησεν[2] .
Ας παρακολουθήσουμε όμως έστω και σύντομα τη λαμπρή βιοτροχιά του.
Γεννήθηκε το 1745 ή πιθανότερον το 1746 όπως προελέχθη στη Δημητσάνα.
Πατέρας του ο πτωχός ποιμήν Ιωάννης Αγγελόπουλος και μητέρα του η
Ασημίνα Παναγιωτοπούλου. Είχε ένα αδελφόν και δύο αδελφές[3].
Παρακολούθησε το νεαρό τσοπανόπουλο τα πρώτα στοιχεία των εγκυκλίων
ελληνικών μαθημάτων και της εν Χριστώ ζωής κοντά στο θείο και ανάδοχο
του Μελέτιο ιερομόναχο και σε άλλον δάσκαλο από τη Δημητσάνα τον
ιερομόναχο Αθανάσιον τον Ρουσόπουλον. Κατά το 1765 ήδη σε ηλικία είκοσι
ετών, φλεγόμενος υπό της ιεράς παιδείας απεδήμησεν μαζί με τον
διδάσκαλόν του Ρουσόπουλον στην Αθήνα, όπου και εμαθήτευσεν επί δύο
σχεδόν έτη κοντά στον τότε πολυμαθή διδάσκαλόν των Αθηνών, Δημήτριον τον
Βόδαν[4].
Ο Γεώργιος Αγγελόπουλος απέπλευσεν το 1767 στη Σμύρνη και έμεινε κοντά
στον άλλο θείο του Χατζή Μελέτιον, ο οποίος ήταν Εκκλησιάρχης στο ναό,
τον βοηθούσε και συγχρόνως παρακολουθούσε καρποφόρως τα μαθήματα της
Ευαγγελικής Σχολής. Έπειτα μετέβη στις νήσους Στροφάδες και διέτριψεν
επ’ ολίγον σε κάποιο μονύδριο, που αποτελούσε τόπον ενάρετου βίου και
εκεί ενδύεται το μοναχικόν σχήμα, μετονομασθείς σε Γρηγοριον[5].
Από εκεί μετέβη στην Πάτμο και μαθήτευσε κοντά στον Δανιήλ τον Κεραμέα,
«γυμναζόμενος περί τους λόγους της θείας και ανθρώπινης σοφίας μετ’
επιμελείας ενδελεχούς».