Η προγιαγιά της Μαρίας Μπελιβάνη ήρθε στη Θεσσαλονίκη από τον Πόντο
με τα πόδια. Μαζί της είχε ένα μπογαλάκι ρούχα. Για χρόνια αναζητούσε
μέσω του Ερυθρού Σταυρού τον μικρό της αδερφό, τον οποίο έχασε στο
λιμάνι της Τραπεζούντας.
Με βάση τα όσα έχουν εγγραφεί στο DNA της, και με αφορμή τους Σύρους
πρόσφυγες για τους οποίους κάπου διάβασε ότι αυτό που παίρνουν μαζί τους
όταν ξεριζώνονται είναι τα κλειδιά του σπιτιού τους, η Μαρία Μπελιβάνη
παρουσιάζει στη Θεσσαλονίκη την έκθεση-εγκατάσταση με τίτλο «Εσύ τι θα
έπαιρνες μαζί σου; Ξεριζωμός | Borders».
Η… πολυκαλλιτέχνης (γιατρός, συγγραφέας θεατρικών έργων, ηθοποιός,
ζωγράφος και γλύπτρια), μαζί με τα γλυπτά μπογαλάκια από γύψο και τις
ακουαρέλες που αναπαριστούν πρόσωπα, έχει δημιουργήσει και μια ηχητική
εγκατάσταση με αποσπάσματα των ανακοινώσεων του Ερυθρού Σταυρού. Ακόμα,
στην έκθεση περιλαμβάνονται κείμενα λογοτεχνών και ιστορικών, χάρτες με
μετωνυμίες, επιστολές στα ποντιακά, τα αρμενικά, τα λαντίνο και τα
τουρκικά.
Η έκθεση, που διοργανώνεται στο Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο
Μακεδονίας-Θράκης στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης «Θεσσαλονίκη,
πόλις εύξεινος-πολύξενος», αναφέρεται στη μετακίνηση και τον ξεριζωμό
ανθρώπων που μετά διαμόρφωσαν την ταυτότητα της Θεσσαλονίκης κατά τον
20ό αιώνα.
Μικρασιάτες, Πόντιοι και Αρμένιοι που έφτασαν στην πόλη
πρόσφυγες, ο μουσουλμανικός πληθυσμός που έφυγε κατά την Ανταλλαγή, αλλά
και οι Εβραίοι που εκτοπίστηκαν και θανατώθηκαν στα ναζιστικά
στρατόπεδα.
Και οι επισκέπτες, όμως, έχουν τον δικό τους ρόλο στην έκθεση της
Μαρίας Μπελιβάνη. Στους τοίχους του Λαογραφικού Μουσείου έχει αναρτηθεί
(και αποτελεί μέρος της εγκατάστασης) ένα μεγάλο ρολό χαρτιού
προκειμένου, όσοι το επιθυμούν, να απαντήσουν στο ερώτημα: «Εάν σήμερα
έπρεπε ξαφνικά να αφήσεις τον τόπο διαμονής σου, τι θα έπαιρνες μαζί;».
Τα εγκαίνια της έκθεσης έγινα στος 20/01 /2016 και ο λογοτέχνης
Γιώργος Σκαμπαρδώνης διάβασε το διήγημα «Ούτε έναν κουβά νερό» που
περιλαμβάνεται στη συλλογή με τίτλο
Νοέμβριος, και έδωσε τη δική του λογοτεχνική απάντηση στο «εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου;».