ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Υπο Δρ. Φιλ. Ιστορίας Μαρίας Ελευθερία Γ. Γιατράκου

 

Χαιρετίζουμε με ιδιαίτερη συγκίνηση την επανέκδοση του βιβλίου του Χριστόφορου Πλάτωνος Καστάνη, «Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ», μεταφρασμένο με μεθοδικότητα και ιστορική συνέπεια, από τον φιλίστορα και ερευνητή - συγγραφέα, Χρήστο Γεωργίου Γιατράκο. Το βιβλίο αυτό αποτελεί σπουδαία ιστορική αυθεντική πηγή για την Επανάσταση και Καταστροφή της Χίου (1822) αλλά και για τη νεότερη Ελληνική Ιστορία, καθώς επίσης για την ελληνική γραμματεία, Ιστορία, πολιτισμό, γλωσσολογία, λογοτεχνία στη διαχρονική τους ροή. Με τριακόσιες περίπου σελίδες με τυπογραφική αρτιότητα και εμφάνιση επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις «ΑΛΦΑ ΠΙ» στη Χίο και μάλιστα τώρα που το 2021 είναι αφιερωμένο στον εορτασμό των διακοσίων χρόνων από την Εθνεγερσία. Είναι η δεύτερη φορά που επανεκδίδεται στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά το 2001 στην Αθήνα, μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον προαναφερθέντα Χρήστο Γ. Γιατράκο και τώρα, με αφορμή και την επέτειο των διακοσίων χρόνων από την Εθνεγερσία, από τις εκδόσεις «ΑΛΦΑ ΠΙ» Γιάννη Παληού.

Με καλλιτεχνικό εξώφυλλο, με τον πίνακα από τις σφαγές της Χίου που ενέπνευσε τον διάσημο Γάλλο ζωγράφο, Ντελακρουά. Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής το 1851 και με ίδιο περιεχόμενο το 1853, γραμμένο στην Αγγλική. Τέσσερα αντίτυπά του κατορθώσαμε να βρούμε ύστερα από έρευνα, ένα στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Βρετανικού Μουσείου, ένα στην Εθνική μας Βιβλιοθήκη, ένα στη Γεννάδιο και ένα στη Βιβλιοθήκη «ΚΟΡΑΗΣ», που ανήκε στη βιβλιοθήκη του Φιλίππου Παντελή Αργέντη και το αφιέρωσε ο συγγραφέας Χριστόφορος Πλάτωνος Καστάνης στον σπουδαίο φίλο του, Νικόλαο Πετροκόκκινο. Το αντίτυπο που εντοπίσαμε στην Εθνική Βιβλιοθήκη, αγγλική έκδοση του 1851, αφιερώθηκε από τον συγγραφέα στον σεβασμιώτατο διδάσκαλό του, Νεόφυτο Βάμβα.

Αν διεξέλθει κανείς τις σελίδες του βιβλίου αυτού θα αισθανθεί συγκίνηση και συγχρόνως εθνική υπερηφάνεια. Το βιβλίο αυτό είναι αντικειμενική ιστορική πηγή. Γράφτηκε από ένα χιωτόπουλο, που ζούσε στα Λιβάδεια της Χίου, στην ενορία της Παναγίας της Λατομίτισσας. Ανήκε σε ευκατάστατη αρχοντική οικογένεια και αυτός και τα άλλα έξι αδέλφια του έτυχαν επιμελημένης φροντίδας και παιδείας. Έζησε τα τραγικά γεγονότα της Επανάσταση και Καταστροφής της Χίου στην ηλικία των οκτώ ετών, έτσι όταν αργότερα πέρασε πολλές περιπέτειες και περιπλανήσεις, τις οποίες περιγράφει με ζωντάνια και ακρίβεια, αφού πουλήθηκε ως σκλάβος σε τέσσερα διαφορετικά αφεντικά, κατέληξε κοντά στον Αμερικανό φιλέλληνα Dr. ΗowΙ μαζί με άλλα χιωτόπουλα και ελληνόπουλα, φιλοξενήθηκε από εκείνον στην Αμερική, όπου είχε αναπτυχθεί ένας συγκινητικός φιλελληνισμός, σπούδασε κλασικές επιστήμες και γλωσσολογία και συνέγραψε σε ηλικία 36 ετών το υπέροχο βιβλίο του «Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ» περιγράφοντας με ακρίβεια, συνέπεια αλλά και ως αυτήκοος και αυτόπτης τα τραγικά γεγονότα της Χίου. Κάνει επίσης λεπτομερή αναφορά στον πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη, στα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, στην Καποδιστριακή και Οθωνική περίοδο. Με επιστημονική εμβρίθεια, ως λόγιος κάνει σπουδαίες επισημάνσεις και κριτικές παρατηρήσεις πάνω στην Οδύσσεια καθώς επίσης στην ελληνική γλωσσολογία, ποίηση, λογοτεχνία γενικώς.

Ο «ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ» θα ενθουσιάσει τον αναγνώστη, διότι θα ζήσει τα τραγικά γεγονότα της Χίου και της Ελλάδος γενικότερα, όπως συνέβησαν ακριβώς, απαραχάρακτα, με την αυθεντικότητα, αντικειμενικότητα και ειλικρίνεια ενός λόγιου, που έζησε την τραγωδία σε ηλικία οκτώ ετών, και την αφηγείται με γνησιότητα και μοναδική παραστατικότητα.

Το βιβλίο αυτό δεν πλουτίζει μόνο την ελληνική βιβλιογραφία αλλά αποτελεί πρόκληση αλλά και ανάγκη να διαβασθεί από όλους, ει δυνατόν, να αποτελέσει «διδάσκαλον ζωής», και να μας υπενθυμίσει ότι η ιστορική μνήμη αποτελεί το ισχυρότερο αμυντήριό μας που διέσωσε την ελληνική μας ταυτότητα στην διαχρονική μας ροή.