Ο
άγιος Ιωάννης γεννήθηκε στην Παλαιστίνη γύρω στα 523. Μόνασε από νεαρή
ηλικία (16 ετών). Παρακολούθησε ανώτερο κύκλο μορφώσεως. Στην ζωή της
ερήμου Σινά αξιοποίησε την σοφία του και ανέβηκε σε υψηλές κορυφές
αγιότητας. Είχε και το χάρισμα της θαυματουργίας. Σε μεγάλη ηλικία έγινε
ηγούμενος της μονής του Σινά.
Συνέγραψε τριάντα λόγους περί αρετής,
όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο
πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά
υψηλές. Στη πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές,
καταστάσεις κατώτερες και ανώτερες. Γι' αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται
Κλίμακα των αρετών.
Στο
έργο του αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικά τις ιδέες του για
την κοινοβιακή κυρίως, αλλά και για την ερημιτική ζωή, ταξινομώντας
αυτές κατά τρόπο που δείχνει πορεία προς την ηθική τελείωση. Είναι
γραμμένο σε κομψή ελληνική γλώσσα, καλοδουλεμένη με χάρη και
μελωδικότητα. Έχει διαύγεια, γλαφυρότητα, παραστατικότητα και
παρουσιάζει πλούτο εκφράσεως, καλαισθησία και ευγένεια. Στη διακόσμηση
του λόγου με εικόνες και παρομοιώσεις ο ιερός συγγραφέας είναι
απαράμιλλος. Πάσης φύσεως σχήματα λόγου αναδύονται καθώς και ωραίες και
επιτυχημένες προσωποποιήσεις.
Οι
διδασκαλίες του είναι ολοκάθαρα νάματα που προέρχονται από αγιασμένη
πηγή. Είναι ένα θεόπνευστο κείμενο. Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι θαυμάζουν τον
συγγραφέα της Κλίμακας για την βαθύτητα των ψυχολογικών του γνώσεων και
παρατηρήσεων, και διαπιστώνουν ότι τα τελευταία αξιόλογα πορίσματα της
ψυχολογίας του Βάθους ήταν γνωστά στους Πατέρες της ερήμου.
Ο
Άγιος Ιωάννης κοιμήθηκε στις 30 Μαρτίου το 603, σε ηλικία ογδόντα ετών.
Από την αρχή της Σαρακοστής το σύγγραμμά του διαβάζεται σε όλα τα
ορθόδοξα μοναστήρια.
Επειδή
είναι παγκόσμιο κειμήλιο αναλύσεως όλων των παθών και των αρετών, η
Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα σε αυτή τη πνευματική περίοδο τον συγγραφέα άγιο
Ιωάννη της Κλίμακας και το προτείνει για ανάγνωσμα.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείαν
κλίμακα, ὑποστηρίξας, τὴν τῶν λόγων σου, μέθοδον Πάτερ, μοναστῶν
ὑφηγητὴς ἀναδέδειξε, ἐκ πρακτικῆς Ἰωάννη καθάρσεως, πρὸς θεωρίας ἀνάγων
τὴν ἔλλαμψιν. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ
μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός.
Καρποὺς
ἀειθαλεῖς, ἐκ τῆς βίβλου προσφέρων, διδάγματα σοφέ, καθηδύνεις καρδίας,
τῶν τούτοις μετὰ νήψεως, προσεχόντων μακάριε· Κλῖμαξ γάρ ἐστι, ψυχὰς
ἀνάγουσα γῆθεν, πρὸς οὐράνιον, καὶ διαμένουσαν δόξαν, τῶν πίστει
τιμώντων σε.
Μεγαλυνάριον.
Τὴν
οὐρανοδρόμον ἣν Ἰακώβ, κλίμακα προεῖδεν, ἐτεχνήσω πνευματικῶς, Πάτερ
Ἰωάννη, συνθήκῃ τῶν σῶν λόγων, δι’ ἧς πρὸς ἀφθαρσίας, βαίνομεν μέθεξιν. |